चितवन। सूर्तीजन्य पदार्थको नियन्त्रणका लागि राज्य उदासिन रहेको यहाँ आयोजित कार्यक्रमका वक्ताहरुले बताएका छन् । स्वास्थ्य पत्रकार मञ्च नेपालले आज नारायणगढमा आयोजना गरेको “सूर्तीजन्य पदार्थ नियन्त्रण तथा नियमन गर्न बनेको ऐन कार्यान्वयन सम्बन्धी अभिमुखीकरण कार्यक्रममा वक्ताहरुले कानुन बनेपनि कार्यान्वयन हुन नसकेको गुनासो गरेका हुन् ।

कार्यक्रममा भरतपुर महानगरपालिकाका प्रमुख रेनु दाहालले सूर्तीजन्य पदार्थको नियन्त्रणको प्रयास यस अघि गरिएको भए पनि निरन्तरता दिन नसकिएको बताउनुभयो । उहाँले शुरुवात गरेको कामलाई निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।

कार्यक्रममा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै स्वास्थ्य कार्यालय चितवनका प्रमुख दुर्गादत्त चापागाईले नेपालमा प्रत्येक वर्ष २७ हजार एक सय मानिसको मृत्यु सूर्तीजन्य पदार्थको कारणले हुने गरेको बताउनुभयो । मुटु रोग, श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोग र कार्डियोभास्कुलर रोगको प्रमुख कारण सूर्तीजन्य पदार्थ हुने गरेको उहाँको भनाई छ ।

सूर्तीजन्य पदार्थ प्रयोग गर्ने विश्वका मानिसमध्ये ८० प्रतिशत विकाससन्मुख मुलुकका नागरिक रहेको उहाँले बताउनुभयो । सन् २०२२ को तथ्यांक अनुसार २२।३ प्रतिशत विश्वका मानिसले सूर्तीजन्य पदार्थको प्रयोग गरेको जानकारी दिंदै उहाँले त्यसमध्ये ३६।७ प्रतिशत पुरुष र ७।८ प्रतिशत महिला रहेको बताउनुभयो ।

नेपालमा हाल धुँवारहित सूर्तीजन्य पदार्थ सेवा गर्ने २८।९ प्रतिशत रहेको बताउँदै उहाँले ती मध्ये ४८।३ प्रतिशत पुरुष र ११।६ प्रतिशत महिला रहेको जानकारी दिनुभयो । यस्तै दैनिक सूतीृजन्य पदार्थ सेवन गर्ने २४।१ प्रतिशत मध्ये ४०।१ प्रतिशत पुरुष र १० प्रतिशत महिला रहेका छन् । धुम्रपान गर्ने १७।१ प्रतिशत मध्ये २८ प्रतिशत पुरुष र ७।५ प्रतिशत महिला रहेका छन् । विद्युतीय चुरोट प्रतियोग गर्नेहरु बढ्दै गएको भन्दै उहाँले ०।८ प्रतिशत रहेको जानकारी दिनुभयो ।

कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै नेपाल चिकित्सक संघका अध्यक्ष डा। अनिलबिक्रम कार्कीले २० मिनेट धुम्रपान नगर्दा उच्च रक्तचाप, पल्स रेड र शरीरिको तापक्रम सामान्य अवस्थामा आउने बताउनुभयो । उहाँले आठ घण्टा धुम्रपान नगर्दा ९३।७५ प्रतिशत निकोटिन लेभल घट्ने जानकारी दिनुभयो । उहाँले तीन दिन धुम्रपान नगर्दा शरीरमा शतप्रतिशत निकोटिनमुक्त हुने बताउनुभयो ।

यस्तै दुई हप्ता धुम्रपान गर्दा रक्तसञ्चार र दाँतमा गमको मात्रा सामान्य अवस्थामा आउने भन्दै डा। कार्कीले सूर्तीजन्य पदार्थको प्रयोग न्यूनिकरणमा राज्य लाग्नुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले चुरोटको धुँवामा ४ हजार प्रकारका केमिकल हुने बताउँदै ५० वटाले क्यान्सर बनाउने जानकारी दिनुभयो ।

उहाँले सूर्तीजन्य पदार्थले शरीरका सबै अंगमा असर पर्ने भन्दै सूर्तीजन्य पदार्थको करको दर बढाउनु पर्ने र व्यापारिको मुनाफा घटाउनु पर्ने सुझाव दिनुभयो ।

एक्सन नेपालका अध्यक्ष आनन्दबहादुर चन्दले दक्षिण एशियामा सबैभन्दा सस्तो सूर्तीजन्य पदार्थ नेपालमा रहेको बताउनुभयो । उहाँले सूर्तीजन्य पदार्थको कर ३०० प्रतिशत बढाउन सुझाव दिनुभयो । विद्यालय र सरकारी कार्यालयहरुमा समेत ‘नो स्मोकिङ बोर्ड’ नरहेको बताउँदै उहाँले तीनै तहका सरकार यसको नियन्त्रणमा लाग्नुपर्ने बताउनुभयो ।

मञ्चका अध्यक्ष सरोज ढुंगेलको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा सल्लाहकार उद्धवराज भेटवालले स्वागत गर्नुभएको थियो भने सचिव कमला गुरुञ्जले सञ्चालन गर्नुभएको थियो । कार्यक्रममा चितवन, मकवानपुर र नवलपुरका पत्रकारको सहभागिता रहेको थियो ।